Zapraszam do lektury kolejnego wpisu w ramach Elementarza Dziecięcej Seksualności. Przygotowanie tej części trochę trwało, szukałam odpowiedniego hasła, tym razem była kolej na "D". Początkowo nie chciałam pisać o dojrzewaniu, które jako pierwsze wyświetliło mi się w głowie. Bo przecież miało być o dziecięcej seksualności, a nie o nastolatkach. Lecz przecież dorastanie to proces, który zaczął się już na początku pobytu dziecka na tym świecie i trwa nadal, nieustannie, każdego dnia... Tak więc pamiętajmy o tym, nawet jeśli mamy w domu słodkiego przedszkolaka, a dojrzewanie wydaje nam się, że nastąpi za jakieś 100 lat może 

 

D- DORASTANIE

 

- "Synu, to już ten moment. Porozmawiajmy o seksie.

- Ok. A co byś tato chciał na ten temat wiedzieć?"

 

Spodziewamy się, że nasze dzieci dorosną. Kiedyś, w jakiejś bliżej nieokreślonej przyszłości.

I będąc świadomymi rodzicami zamierzamy ich do tego przygotować, porozmawiać o tym wszystkim, z czym wiąże się dojrzewanie. O zmianach zachodzących w ciele, uczuciach z tym związanych, seksie i o tym jak zabezpieczyć się przed niechcianą ciążą. I nawet planujemy te rozmowy, w myślach odtwarzamy różne scenariusze, czasami wspomagamy się odpowiednią literaturą. Tylko, że czekając na ten odpowiedni wiek, wybierając właściwy moment, niejednokrotnie okazuje się... zaspaliśmy. Budzik dzwonił, ale my go przestawiliśmy kilkukrotnie. I teraz mamy pod swoim dachem nastolatka, który często posiada wiedzę techniczną z tego obszaru o wiele większa niż byśmy się spodziewali.

 

O czym powinniśmy pamiętać, aby jak najlepiej przygotować nasze dziecko do wejścia w okres dojrzewania:

 

- Ok. 10 r.ż. zaczyna się czas zwiększonego zainteresowania seksualnością. Dzieci zaczynają fantazjować na ten temat, rozmawiać o seksie, samodzielnie poszukiwać interesujących informacji np. w internecie. Niemniej jednak często reagują zawstydzeniem podczas próby poruszenia tematu przez dorosłych.

 

- Współczesne nastolatki dojrzewają wcześniej niż to było jeszcze kilkanaście lat temu. Coraz częściej zdarza się, że pierwsza miesiączka pojawia się u dziewczynek ok. 9 r.ż. Prawdopodobnie wpływ na to mają obecne choćby w spożywanym mięsie hormony.

 

- Dziewczynki dojrzewają średnio dwa lata wcześniej niż chłopcy.

- Dojrzewanie to okres, w którym kształtuje się seksualny obraz samego siebie. Jest to trudny czas, gdyż zmieniające się ciało i inne zmiany fizjologiczne z tym związane często nie współgrają z fantazjami o idealnym wizerunku; sytuacji nie poprawiają media, które promują często nierealistyczny obraz kobiety/ mężczyzny.

- W tym okresie po raz pierwszy pojawia się POTRZEBA SEKSUALNA. Wcześniejsze zachowania takie jak zainteresowanie ciałem, masturbacja, zabawa pseudoerotyczna, miały na celu zaspokojenie innych potrzeb (np. ciekawości)), nie miały charakteru seksualnego.

 

- W tym okresie nastolatki podejmują pierwsze aktywności o charakterze seksualnym.

Jest to bardzo znaczący moment, gdyż dochodzi do procesu WARUNKOWANIA NA BODŹCE SEKSUALNE. Czyli podczas tych pierwszych doświadczeń nasze ciało "zapamiętuje" i koduje to, co w przyszłości będzie działało pobudzająco, pomimo naszej woli.

 

- Nastolatkom często brakuje wiedzy o tym, że każdy rozwija się we własnym tempie. Wczesne lub opóźnione dojrzewanie może doprowadzić do poważnych problemów emocjonalnych. Najbardziej zagrożoną grupą są późno (w stosunku do rówieśników) dojrzewający chłopcy oraz przedwcześnie dojrzewające dziewczynki.

 

- Masturbacja w tym okresie jest zjawiskiem rozwojowym i naturalnym, dotyczy ok. 74-90% chłopców i ok. 29-45% dziewczynek. Różnice wynikające stąd, że w tym wieku u dziewczynek jest niższy poziom potrzeby seksualnej (który zazwyczaj wzrasta, tak aby osiągnąć szczyt ok.28-32 r.ż.). Masturbacja w tym okresie niejednokrotnie wiąże się z poczuciem winy oraz lękiem przed przyłapaniem. Pod koniec okresu dojrzewania zazwyczaj spada częstotliwość masturbacji, zostaje ona zastąpiona innymi czynnościami o charakterze seksualnym w diadzie z drugą osobą.

 

- W tym okresie często pojawiają się niepokoje związane z orientacją seksualną; ok 12-13 r.ż. występuje faza pozornie seksualna. Wiele nastolatków ma za sobą doświadczenia seksualne

z osobami tej samej płci, co najczęściej wynika z ciekawości, potrzeby eksperymentowania, treningu. Pojawiają się też fantazje seksualne, sny erotyczne, które mają wydźwięk homoseksualny. Należy jednak pamiętać, że nie świadczy to jeszcze o orientacji homoseksualnej; większość osób miała w trakcie swojego życia chociaż jeden sen erotyczny związany z osobą tej samej płci.

 

- Wiek inicjacji seksualnej w Polsce systematycznie się obniża, najczęściej pierwsze doświadczenia w tym obszarze mają nastolatkowie w wieku 16-18 lat. Oczywistym powodem jest chęć rozładowania napięcia seksualnego (głównie u chłopców), miłość (zazwyczaj ten powód podają dziewczęta) ale również ciekawość, presja grupy i chęć zatrzymania partnera.

 

Dorastanie to czas niepokojów, wątpliwości, zwiększonej ciekawości i potrzeby eksperymentowania. Aby ten kolejny etap w życiu człowieka zakończył się pozytywnie i doprowadził do ukształtowania dorosłej osoby cieszącej się zdrowiem seksualnym, niezbędna jest rzetelna edukacja przebiegająca w atmosferze szacunku i poszanowania godności młodego człowieka.

 

E- Edukacja

 

Prawo do wyczerpującej edukacji seksualnej to jeden z elementów Deklaracji Praw Seksualnych opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia w 2002 roku. Według tego dokumentu jest to proces, który powinien trwać przez całe życie i w realizację którego powinny być zaangażowane wszystkie instytucje społeczne.

 

Edukacja seksualna nie do końca jest tożsama z wychowaniem seksualnym. Celem edukacji jest przekazanie rzetelnej wiedzy natomiast wychowanie seksualne wzbogacone jest

o elementy kształtowania postawy wobec seksualności. Wychowanie seksualne odbywa

się w domu, czasami poprzez celowe działania takie jak rozmowy, czytanie książeczek dotyczących tego tematu, ale zazwyczaj dzieje się przy okazji, w tle codziennych czynności. Tak więc dziecko od najmłodszych lat przygląda się rodzicom, widzi, jak traktują swoje ciała, czy się ich wstydzą, czy otaczają szacunkiem. Ma okazję obejrzeć zachowanie rodziców wobec siebie, relacje damsko - męskie, sposób odnoszenia się do siebie, ale też delikatne flirtowanie. Dziecko słyszy wypowiedzi rodziców na temat innych orientacji seksualnych lub innych modeli związków. To wszystko wpływa na jego postawę wobec seksualności, cielesności i jednocześnie na jakość życia i poziom zadowolenia w tym obszarze.

 

Zagrożenia wynikające z braku rzetelnej edukacji seksualnej:

 

• 
  Używanie przez dzieci i młodzież wulgarnego słownictwa na określenie intymnych części ciała
  
  

 

• 
  Zepchnięcie tematów związanych z seksualnością do "strefy mroku”; traktowanie seksualności swojej i innych osób jako czegoś wstydliwego
  
  

 

• 
  Zwiększenie poziomu lęku dotyczącego własnej tożsamości seksualnej
  
  

 

• 
  Myślenie o tożsamości seksualnej jako o wyborze danej osoby; traktowanie homoseksualności jako choroby psychicznej;
  
  

 

• 
  Stereotypowe traktowanie ról płciowych
  
  

 

• 
  Możliwość pojawienia się u dziewczynek lęków dotyczących ciąży i porodu
  
  

 

• 
  Filmy pornograficzne w roli "nauczycieli" o seksualności; brak kultury współżycia seksualnego w dorosłym życiu; nastawienie wyłącznie na doskonalenie techniki seksualnej, a nie budowanie więzi uczuciowej w związkach
  
  

 

• 
  Ciche przyzwolenie na funkcjonowanie w społeczeństwie mitów na temat seksualności
  
  

 

• 
  Nieumiejętność rozmowy na tematy związane z seksualnością; problemy z komunikowaniem swoich potrzeb i oczekiwań
  
  

 

• 
  Trudności z szukaniem wsparcia u specjalistów w razie wystąpienia zaburzeń seksualnych.
  
  

Jak więc powinna wyglądać rzetelna edukacja seksualna:

 

• 
  Powinna być dostosowana do poziomu rozwoju dziecka. Każdy etap rozwoju psychoseksualnego rządzi się swoimi prawami, dlatego wiedza, którą będziemy przekazywać też musi być dostosowana do poziomu intelektualnego dziecka, jego potrzeb i zainteresowań w danym momencie.
  
  

 

• 
  Niezależnie od wieku przekazujemy dziecku tylko i wyłącznie prawdziwe informacje, oparte na aktualnych i sprawdzonych badaniach naukowych, różni się tylko sposób ich przekazywania. Nigdy nie okłamujemy dziecka!!!
  
  

 

• 
  Musi odbywać się w atmosferze szacunku, poszanowania godności i prywatności dziecka.
  
  

 

• 
  Jest oparta na równości płci, samostanowieniu i akceptacji różnorodności.
  
  

 

Już w XVI w. kanclerz i hetman wielki koronny Jan Zamoyski twierdził: "Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie". To od nas dorosłych zależy jak będzie wyglądała edukacja i wychowanie seksualne naszych dzieci. Jesteśmy odpowiedzialni za to, żeby była rzetelna, prawdziwa, oparta na poszanowaniu godności drugiego człowieka.

 

Zapraszam do lektury kolejnych wpisów

 

Już wkrótce: F 84 (całościowe zaburzenia rozwoju), czyli o seksualności dzieci, których rozwój nie przebiega w sposób typowy

Autorka ELEMENTARZA DZIECIĘCEJ SEKSUALNOŚCI: Izabela Suchta- pedagog zdrowia, socjoterapeuta, edukator seksualny. Od kilkunastu lat pracuje z dziećmi z całościowymi zaburzeniami rozwoju i ich rodzinami. Założycielka Gabinetu terapeutyczno- edukacyjnego „Santeriz”, współpracuje z przedszkolami i szkołami. Regularnie prowadzi warsztaty i szkolenia dla rodziców i profesjonalistów dotyczące metod pracy z dzieckiem z autyzmem, diagnozy funkcjonalnej, seksualności dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz osób niepełnosprawnych