Cholesterol we krwi
Cholesterol produkowany w wątrobie lub dostarczany z pożywieniem jest składnikiem błon komórkowych, hormonów sterydowych, żółci. Wątroba jest również miejscem syntezy białek (apolipoprotein) pełniących funkcje nośnikowe dla cholesterolu. Około 60-70% cholesterolu krążącego we krwi jest w postaci zestryfikowanej kwasami żółciowymi a około 30% w postaci wolnej. Cholesterol występujący w surowicy krwi związany jest z różnymi frakcjami lipoprotein pełniących różne funkcje w organiźmie. W stanach fizjologicznych około 50-75% cholesterolu całkowitego jest związana z frakcją LDL (lipoproteiny o małej gęstości- low density lipoprotein),
20-35% z frakcją HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości - high density lipoprotein), a 5% z frakcją VLDL (lipoproteiny o bardzo małej gęstości - very low density lipoprotein).Cholesterol zawarty w LDL i VLDL działa miażdżycotwórczo, w HDL - przeciwmiażdżycowo. Wzrost stężenia cholesterolu całkowitego występuje we wrodzonej wzmożonej syntezie cholesterolu (hiperlipoproteinemii), w niewydolności nerek, cukrzycy, łuszczycy, alkoholizmie, zespole nerczycowym, w niedoczynności tarczycy, zastoju żółci, poprzez spożywania pokarmu bogatego w cholesterol. Spadek stężenia cholesterolu całkowitego wywołują choroby wątroby, takie jak zaawansowana marskość wątroby, ostra i podostra martwica wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby, infekcje związane z uszkodzeniem wątroby, a poza tym stan głodzenia, posocznica, nadczynność tarczycy, niedokrwistości.
Prawidłowa stężęnie cholesterolu i jego frakcji wynosi:
- cholesterol całkowity 150-200 mg% (3,9-5,2 mmol/l)
- cholesterol LDL < 150 mg% (3,9 mmol/l)
- cholesterol HDL > 35 mg% (0,9 mmol/l)
Wysoki poziom cholesterolu (hipercholesterolemia) występuje:
- we wrodzonej wzmożonej syntezie cholesterolu (hiperlipoproteinemii)
- w niewydolności nerek, cukrzycy, łuszczycy, alkoholizmie, zespole nerczycowym
- w niedoczynności tarczycy, zastoju żółci
- w diecie bogatej w cholesterol
Niski poziom cholesterolu występuje:
- w niedożywieniu
- w zaburzeniach trawienia i wchłaniania
- w chorobach trzustki, biegunkach
- w uszkodzeniu wątroby, wrodzony defekt syntezy cholesterolu
- w nadczynności tarczycy