Białko we krwi
Stężenie białka we krwi zależy od jego podaży w pokarmach, od sytnezy głównie w wątrobie i komórkach układu siateczkowo-sródbłonkowego oraz od stopnia utraty białek przez nerki, przewód pokarmowy, skórę i płuca. Duże znaczenie ma oznaczenie oprócz ogólnej jego wartości również poszczególnych jego frakcji określonych metodą elektroforezy. Często w organiźmie dochodzi do stanu określanego jako dysproteinemia charakteryzującego się zaburzeniem stężenia i proporcji poszczególnych frakcji białka. Niekiedy w stanach chorobowych może pojawić się białko patologiczne np. białko monoklonalne w szpiczaku mnogim. Stan taki określa się jako paraproteinemia.
Białko stanowi ważny składnik osocza utrzymujący ciśnienie wewnątrz naczyniowe. Stanowi mieszaninę albumin, globulin, fibrynogenu, glikoprotein, lipoprotein i innych. Białka osocza ulegają stałej odnowie i degradacji. Stężenie białka we krwi zależy od jego podaży w pokarmach, od syntezy głównie w wątrobie i komórkach układu siateczkowo-śródbłonkowego oraz od stopnia utraty białek przez nerki, przewód pokarmowy, skórę i płuca. Wartości podwyższone mogą być spowodowane przez: wytwarzanie białek patologicznych (szpiczak mnogi, choroba Waldenstroma), wzmożone wytwarzanie białek fizjologicznych (marskość wątroby, kolagenozy, przewlekłe stany zapalne, skaza hiperglobulinowa), znaczne odwodnienie organizmu. Wartości obniżone mogą być spowodowane przez: niedostateczną podaż białka (wadliwe żywienie, niedożywienie, jadłowstręt, dieta ubogobiałkowa), upośledzenie wchłaniania białka z przewodu pokarmowego, nadmierna utrata białka przez przewód pokarmowy (enteropatia wysiękowa, przewlekłe stany zapalne jelit), nadmierna utrata białka przez nerki (zespół nerczycowy), nadmierna utrata białka przez skórę (oparzenia, stany zapalne skóry z wysiękiem), nadmierna utrata biąłka przez płuca (rozstrzenie oskrzeli), przewlekłe krwawienie z różnych narządów, niedostateczna synteza białka (stany uszkodzenia miąższu wątroby), wzmożenie katabolizmu białka (posocznica, nadczynność tarczycy, choroby nowotworowe).
Prawidłowa stężenie białka w surowicy krwi wynosi 63-79 g/l. W tej ilości znajduje się:
- 55-65% albumin
- 3-5% alfa1-globulin
- 7-10% alfa2-globulin
- 9-13% beta-globulin
- 14-20% gamma-globulin
Zmniejszenie poziomu białka (hipoproteinemia) występuje w następujących sytuacjach:
- niedostateczna podaż białka (wadliwe żywienie, niedożywienie, jadłowstręt, dieta ubogobiałkowa)
- upośledzenie wchłaniania białka z przewodu pokarmowego
- nadmierna utrata białka przez przewód pokarmowy (enteropatia wysiękowa, przewlekłe stany zapalne jelit)
- nadmierna utrata białka przez nerki (zespół nerczycowy)
- nadmierna utrata białka przez skórę (oparzenia, stany zapalne skóry z wysiękiem)
- nadmierana utrata biąłka przez płuca (rozstrzenie oskrzeli)
- przewlkełe krawienie z różnych narządów
- niedostateczna synteza białka (stany uszkodzenia miąższu wątroby)
- wzmożenie katabolizmu białka (posocznica, nadczynność tarczycy, choroby nowotworowe)
Wzrost wartości stężenia białek (hiperproteinemia) może być spowodowany:
- wytwarzaniem białek patologicznych (szpiczak mnogi, choroba Waldenströma)
- wzmożeniem wytwarzania białek fizjologicznych (marskość wątroby, kolagenozy, przewlekłe stany zapalne, skaza hiperglobulinowa)
- znacznym odwodnieniem organizmu