Rozprawiamy się z programem ‘Za życiem”. Opublikowano założenia rządowego programu “Za życiem”.

Niektórzy podeszli do niego entuzjastycznie, niektórzy z większym dystansem.

My zaś chcielibyśmy rozprawić się z niektórymi jego założeniami. Oto załoenia programu:

Program będzie realizował następujące cele:

• zapewnienie dostępu do wszechstronnej opieki nad kobietą w okresie ciąży (w tym powikłanej), porodu i połogu - jak to wygląda obecnie? W ramach ubezpieczenia kobieta w ciąży ma prawo do badań w ciąży. Opiekę lekarską w czasie ciąży i porodu każdej Polce gwarantują przepisy. Nawet jeśli kobieta nie ma ubezpieczenia zdrowotnego, to może skorzystać z bezpłatnej opieki medycznej przez cały okres ciąży i przez 6 tygodni po porodzie. Trzeba mieć do tego tylko dokument tożsamości, który poświadczy, że przyszła mama jest obywatelką Polski i mieszka na terenie naszego kraju. Wszystkie konsultacje lekarskie i obowiązkowe badania w ciąży na NFZ można mieć za darmo, o ile kobieta zdecyduje się na prowadzenie ciąży u lekarza, który ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Zakres tych badań w ciąży jest naprawdę niemały – zupełnie wystarczający, aby bezpiecznie przejść normalną, fizjologiczną ciążę. Trzeba jednak zrobić zastrzeżenie, że choć teoretycznie tzw. koszyk świadczeń dla przyszłych mam wygląda dobrze, to w praktyce z jego realizacją bywa niestety różnie, bo jak zawsze najwięcej zależy od dobrej organizacji i dobrej woli ludzi, którzy te świadczenia realizują. Mamy więc i dobrze zorganizowane placówki, z których kobiety w ciąży są zadowolone: czują, że lekarz się o nie troszczy, zleca wszystkie badania, nie ignoruje niepokojących sygnałów. A z drugiej strony – są takie przychodnie, gdzie na wizytę trzeba czekać wiele tygodni, potem odsiedzieć w poczekalni kilka godzin, nie mając pewności, czy lekarz zajmie się pacjentką jak należy. W czasie całej ciąży pacjentce  przysługuje na NFZ około 10 wizyt u lekarza ginekologa: dwie wizyty w 1 trymestrze ciąży, trzy w 2 trymestrze ciąży i 4 wizyty u ginekologa w 3 trymestrze ciąży. A jeśli poród nie nastąpi do końca 40 tygodnia ciąży, będzie nadal pod opieką lekarza (kolejne wizyty w razie potrzeby). NFZ szczegółowo określa, jak powinna przebiegać każda wizyta ginekologiczna kobiety w ciąży. Obowiązkowe badania w ciąży laboratoryjne są bezpłatne, jeśli skierowanie na nie wystawi lekarz, który ma umowę z NFZ. W ciąży trzeba zrobić wiele takich badań, najwięcej – na początku, do 10 tygodnia ciąży. Lekarz może wystawić skierowania także na inne badania w ciąży (np. hormonów tarczycy), jeśli są one uzasadnione. Lista obowiązkowych badań w ciąży: grupa krwi i Rh, morfologia krwi w ciąży, badanie ogólne moczu, stężenie glukozy we krwi na czczo, VDRL, obowiązkowe badanie w ciąży na nosicielstwo HIV i HCV, badanie w ciąży w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM) i różyczki, cytologia w ciąży (jeżeli nie była wykonywana w ciągu ostatnich 6 miesięcy), stopień czystości pochwy. NFZ refunduje również badania prenatalne. Badania prenatalne są refundowane przez NFZ tylko u tych kobiet, które są w grupie ryzyka. Aby zrobić bezpłatnie takie badania prenatalne trzeba spełnić co najmniej jedno z kryteriów: wiek powyżej 35 lat, wystąpienie w poprzedniej ciąży aberracji chromosomowej płodu lub dziecka, aberracje chromosomowe u ciężarnej lub ojca dziecka, zwiększone ryzyko urodzenia dziecka dotkniętego chorobą genetyczną, nieprawidłowy wynik badania USG lub badań biochemicznych. Skierowanie na badania prenatalne wystawia lekarz prowadzący ciążę. Powinien o tym porozmawiać już podczas pierwszej wizyty. Bezpłatnie badania w ciąży można wykonać również zabiegi stomatologiczne: leczenie kanałowe (endodontyczne) wszystkich zębów – także wielokanałowych, podczas gdy innym dorosłym pacjentom to nie przysługuje. Usuwanie osadu nazębnego (kamienia) kobiecie w ciąży przysługuje teraz nie raz na rok, jak wszystkim pozostałym ubezpieczonym, ale już po sześciu miesiącach od poprzedniego zabiegu.

• zapewnienie interdyscyplinarnego wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, umożliwiającego objęcie specjalistyczną opieką dziecka oraz jego rodziny -  jak obecnie to wygląda? Cel wczesnego wspomagania dziecka: Pobudzanie ruchowego, poznawczego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia u niego niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole Ministerstwo Edukacji Narodowe wydało  ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci. Wczesne wspomaganie rozwoju jest to forma pomocy dzieciom niepełnosprawnym oraz zagrożonym niepełnosprawnością i ich rodzinom. Rozporządzenie to zapewnia wszystkim niepełnosprawnym i zagrożonym niepełnosprawnością dzieciom bezpłatną, kompleksową, profesjonalną pomoc od urodzenia albo od momentu wykrycia niepełnosprawności aż do podjęcia przez dziecko obowiązku szkolnego. Zajęcia organizowane w ramach wczesnego wspomagania mają na celu pobudzanie psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka. Zajęcia prowadzą nieodpłatnie, zależnie od potrzeb dziecka, m.in.: logopeda, psycholog, pedagog, rehabilitant. Wymiar godzin jest określony przepisami i wynosi od 4 do 8 godzin w miesiącu. Zajęcia odbywają się zazwyczaj w placówkach np. w przedszkolach, poradniach psychologiczno-pedagogicznych, a w uzasadnionych przypadkach, w szczególności z dziećmi, które nie ukończyły 3. roku życia, mogą być prowadzone także w domu rodzinnym. Termin dziecko zagrożone niepełnosprawnością oznacza dziecko z grupy wysokiego ryzyka ciążowo-porodowego, u którego lekarz stwierdza zagrożenie nieprawidłowym rozwojem, niepełnosprawnością lub upośledzeniem czynności fizycznych. Termin dziecko niepełnosprawne oznacza dziecko, u którego lekarz stwierdził nieprawidłowy rozwój, wady wrodzone lub inne upośledzenia, posiadające orzeczenie w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji.

• podniesienie jakości i dostępności opieki zdrowotnej oraz zwiększenie efektywności i dostępności do rehabilitacji dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, powstałych w prenatalnym okresie rozwoju lub w czasie porodu - nie znamy szczegółów

• zagwarantowanie wsparcia rodzin i dzieci z wadą letalną - nie znamy szczegółów

• wsparcie członków rodziny w opiece nad osobą z niepełnosprawnością przez możliwość uzyskania pomocy w formie tzw. opieki wytchnieniowej (pomoc w załatwieniu codziennych spraw, zastępstwo członka rodziny/opiekuna w przypadku jego odpoczynku lub podjęcia pracy – do 120 godzin rocznie) - 120 godzin rocznie to zaledwie 5 dni. Miejmy świadomość, że istnieją rodzice opiekujący się swoimi dziećmi 24 godziny na dobę, osoby niepełnosprawne to często osoby leżące, wymagające karmienia i innych czynności pielęgnacyjnych. Stąd opieka wytchnieniowa w wymiarze 5 dni na rok to okres bardzo krótki.

• przekazanie urzędom pracy dodatkowych środków na działania aktywizacyjne dla bezrobotnych rodziców i opiekunów osób z niepełnosprawnością, niezbędne do podjęcia zatrudnienia lub rozpoczęcia działalności gospodarczej - w przypadku opiekunów osób niepełnosprawnych pobierane jest świadczenie pielęgnacyjne. Stąd nie są oni zarejestrowani jako osoby niepełnosprawne. Nie mogą obecnie uczestniczyć w żadnych kursach, które by miały na celu doszkolenie czy przekwalifikowanie zawodowe, gdyż nie sa zakwalifikowane w systemie jako osoby bezrobotne. Stąd taka deklaracja nie zadziała, bo nie trafi do większości opiekunów osób niepełnosprawnych

• zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością (preferencje w ramach programu „Mieszkanie+”, m.in. wsparcie finansowe oszczędzających na specjalnych Indywidualnych Kontach Mieszkaniowych, pierwszeństwo w zawarciu umowy najmu m.in. dla rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnością) oraz tworzenie i rozwój mieszkalnictwa chronionego oraz wspomaganego (zapewnienie całodobowej pomocy dorosłym osobom z niepełnosprawnością) – rocznie ma powstawać 50 mieszkań dla blisko 500 osób;  - Według wieloletniego programu gospodarowania zasobem komunalnym m.st Warszawy (piszemy o samej Warszawie!) uchwalonego w 2012 r. w 2016 miało UBYĆ 991 lokali, a w 2017  - 713. Różnica między latami 2012 a 2017 to MINUS 4872 mieszkania. Dotyczy to samej stolicy. Zgodnie z dokumentem: http://bip.warszawa.pl/Menu_przedmiotowe/zarzadzenia_uchwaly/Uchwaly/Rada_m__st__Warszawy/2012/grudzien/XLVIII_1303_2012.htm  “Ponadto w budynkach zaprojektowano i przystosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych 45 mieszkań, w tym 4 mieszkania chronione dla różnych form niepełnosprawności oraz mieszkania dla rodzin zastępczych. tworzenie i rozwój mieszkalnictwa chronionego oraz wspomaganego (zapewnienie całodobowej pomocy dorosłym osobom z niepełnosprawnością) – rocznie ma powstawać 50 mieszkań dla blisko 500 osób;

• utworzenie 380 ośrodków koordynacyjno- rehabilitacyjno- opiekuńczych umożliwiających objęcie wsparciem osób z niepełnosprawnością, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku 0-7 lat; - brak konkretów i okreslenia źródeł finansowania

• doposażenie istniejących domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (docelowo zakłada się funkcjonowanie ok. 40 takich placówek na terenie kraju) - brak szczegółów i okreslenia źródeł finansowania

• możliwość zmiany szkoły przez uczennicę będącą w ciąży na szkołę z internatem, a także skorzystania z bursy - jak to wygląda obecnie? Warto pamiętać, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (DzU z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami) nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. Wiele ciężarnych nastolatek decyduje się na jak najdłuższe normalne kontynuowanie nauki razem ze swoimi rówieśniami. Czasami jednak uniemożliwia to stan zdrowia przyszłej matki (np. ryzyko przedwczesnego porodu). Ale nawet wtedy uczennica nie zostaje z problemem kontynuowania edukacji sama.  Wsparcie w kontynuowaniu nauki uczennicom w ciąży gwarantuje  art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. nr 17, poz. 78, ze zmianami), w którym czytamy: "Szkoła ma obowiązek udzielić uczennicy w ciąży urlopu oraz innej pomocy niezbędnej do ukończenia przez nią edukacji, w miarę możliwości nie powodując opóźnień w zaliczaniu przedmiotów". Dzięki temu ciężarna uczennica może zawiesić na jakiś czas swoją naukę albo kontynuować ją indywidualnie na spotkaniach z nauczycielami (indywidualny tok nauki).  Co więcej, jeżeli ciąża, poród lub połóg powoduje niemożliwość zaliczenia w terminie egzaminów ważnych dla ciągłości nauki, szkoła zobowiązana jest do wyznaczenia dodatkowego terminu egzaminu dogodnego dla przyszłej mamy (w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy). Jeśli uczennica ma praktyki zawodowe (są obowiązkowe np. w technikum), zostanie z nich zwolniona na podstawie zwykłego zwolnienia lekarskiego.

• wydłużenie zasiłku opiekuńczego z 14 do 30 dni w przypadku opieki nad dzieckiem chorym ze znacznym stopniem niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności (łącznie z określonymi wskazaniami); - większość opiekunów korzysta ze świadczenia opiekuńczego. Tym samym zasiłek opiekuńczy im nie przysługuje.

• tworzenie miejsc w ośrodkach wsparcia pomagających osobom z niepełnosprawnością (w szczególności z niepełnosprawnością sprzężoną i ze spektrum autyzmu) w osiągnięciu samodzielności i niezależności w życiu społecznym i zawodowym - brak takich ośrodków.

• wzmocnienie profilaktycznego aspektu zadań ok. 5 tys. asystentów rodziny - na czym miałaby taka profilaktyka polegać? Brak szczegółów

• zapewnienie informacji o dostępnych formach wsparcia dla rodzin, osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów - z reguły rodzice więcej dowiadują się z internetowych grup wsparcia, informując następnie czy pracowników OPS czy urzędników co im się należy.

• promowanie wartości rodzinnych w społeczności lokalnej - na czym polegałoby takie promowanie? Na organizacji pikników rodzinnych?

• aktywizacja organizacji pozarządowych w budowie systemu wsparcia dziecka i rodziny - organizacje pozarządowe to bardzo często fundacje czy też stowarzyszenia założone przez samych rodziców. Są bardzo aktywni w tym, co robią.

• aktywizacja i wsparcie samorządów w wypełnianiu zadań własnych na rzecz osób z niepełnosprawnością - samorządy są bardzo aktywne. W moim mieście samorząd organizuje “Dni osób niepełnosprawnych”, na które mój syn nigdy nie dostał zaproszenia, a także ostatnio rozdawał statuetki osobom zasłużonym dla osób niepełnosprawnych. Od 16 lat tu mieszkam, ale nigdy nie zetknęłam się z działalnością żadnej z osób nominowanych. Jeśli tak dalej ma wyglądać wsparcie samorządu to chyba nie o to chodzi.

• tworzenie prawa odpowiadającego potrzebom osób z niepełnosprawnością i ich rodzinom - brak szczegółów.

W przedstawionym projekcie nie uwzględniono pomocy dla dzieci, u których niepełnosprawność objawiła się później niż w okresie okołoporodowych, a także dla dorosłych niepełnosprawnych.

Jak teraz oceniacie ten program?

zachęcamy też do przeczytania Uchwały NR 160 RADY MINISTRÓW w załączniku